Abstrakty wystąpień
mgr Kamila Bigos
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
Badanie rozumienia w afazji – propozycja metodologiczna
Warunkiem skutecznej interakcji jest rozumienie komunikatów werbalnych i niewerbalnych. Ocena rozumienia jest jednym z podstawowych celów diagnozy logopedycznej, a w przypadku stwierdzenia zaburzeń tej czynności, jej usprawnianie jest nadrzędnym celem terapii logopedycznej. Problem rozumienia w logopedii jest kategorią wciąż mało poznaną, pojawia się zatem potrzeba zbadania tej czynności w oparciu o ustrukturalizowane narzędzie badawcze. W wystąpieniu zaprezentowano propozycję metodologiczną do badania czynności rozumienia wypowiedzi mówionych i pisanych przez osoby z afazją. W proponowanej metodologii uwzględniono cztery poziomy rozumienia znaczenia tekstu: globalny, selektywny, szczegółowy i metakomunikacyjny, a także spajający je – piąty poziom – interakcyjny. Dopełnieniem badania jest ocena rozumienia poszczególnych struktur językowych o różnym poziomie złożoności gramatycznej (strona bierna, inwersja składniowa, zdania z podwójnym przeczeniem, związki rządu, struktury porównawcze, wyrażenia przyimkowe). Takie podejście w badaniach nad rozumieniem wypowiedzi w afazji wykracza poza ramy badań prowadzonych dotąd na gruncie logopedii.
Słowa kluczowe: interakcja, uszkodzenia mózgu, zaburzenia mowy, diagnoza logopedyczna, terapia logopedyczna.
dr Mirosława Cylkowska-Nowak
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
mgr Natalia Komar
mgr Jakub Kozik
M sp. z o.o.
Pacynka w rozwoju i terapii dzieci – na przykładzie zastosowań w Projekcie „M-Terapia – innowacyjny zestaw terapeutyczny dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami i dysfunkcjami znoszący bariery w edukacji”
Pacynka jest jednym z rodzajów lalki teatralnej, nazywanej w przeszłości „lalką rękawiczkową”. Od wielu pokoleń towarzyszy dzieciom i młodzieży podczas zabawy, nauki szkolnej, na podwórku, w domu i w teatrze. Coraz częściej jest wykorzystywana w celach terapeutycznych, zwłaszcza w pracy z dziećmi z różnymi dysfunkcjami i zaburzeniami rozwoju. Celem wystąpienia jest prezentacja zastosowań terapeutycznych pacynek w Projekcie „M-Terapia – innowacyjny zestaw terapeutyczny dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami i dysfunkcjami znoszący bariery w edukacji”, finansowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. Wystąpienie zostało opracowane na podstawie wyników prac B+R realizowanych w ramach projektu.
Słowa kluczowe: pacynka, rozwój, edukacja, terapia, dzieci z niepełnosprawnościami, innowacja.
dr hab. Ewa Gajewska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Czy poprzez ocenę dynamiki zmian funkcjonalnych możemy analizować rozwój mózgu???
Rozwój motoryczny jest procesem elastycznym i adaptacyjnym i zależy od ciągłego sprzężenia zwrotnego między mózgiem, ciałem i środowiskiem. Obserwacja osiągnięcia kamieni milowych nie odzwierciedla tego złożonego procesu rozwoju motorycznego. Co więcej, kamienie milowe pojawiają się z dużą różnorodnością w pierwszym roku życia i nie mówią nam nic o tym, co może leżeć u podstaw opóźnień w ich osiągnięciu. Dają również przybliżoną miarę rozwoju motorycznego stosowaną w sposób binarny, co utrudnia wczesne wykrycie dzieci z zaburzeniami motorycznymi. Natomiast ocena jakości sprawności ruchowej, opisująca sposób wykonywania ruchów, może pomóc we wczesnym wykryciu dzieci z zaburzeniami motorycznymi, a tym samym uniknąć utraty cennego czasu na interwencję, jaką może pociągać oczekiwanie na osiągnięcie kamieni milowych.
Wydaje się, że ocena oparta jedynie na obserwacji klinicznej może wykryć mniejszą liczbę dzieci z zaburzeniami rozwoju i to na późnym jego etapie, w porównaniu z analizą opierającą się na wykorzystaniu wystandaryzowanych, zwalidowanych skal czy arkuszy. Narzędzia stosowane do oceny rozwoju powinny być zwalidowane i łatwe do zastosowania, dostępne, akceptowalne dla badającego i badanego oraz powinny dawać praktyczne korzyści.
Słowa kluczowe: skale funkcjonalne, rozwój jakościowy, mózg.
mgr Ewa Grzelak
Dziecięca apraksja mowy - diagnoza i terapia
Celem wystąpienia jest zaprezentowanie praktycznych kwestii związanych z dziecięcą apraksją mowy (CAS – childhood apraxia of speech). Poruszone zostaną takie tematy, jak etiologia, zaburzenia współwystępujące i wyzwania diagnostyczne. Szczególny nacisk zostanie położony na kwestie praktyczne – co po diagnozie, jak należy prowadzić terapię oraz co jest nieskuteczne, a nawet potencjalnie szkodliwe w przypadku dziecka z dziecięca apraksją mowy.
Słowa kluczowe: dziecięca apraksja mowy (CAS), zaburzenie mówienia o podłożu motorycznym, diagnoza, terapia, wczesna interwencja.
dr hab. Agnieszka Hamerlińska, prof. UMK
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
PIEŃ MÓZGU – ROZWÓJ – KOMUNIKACJA na tle choroby nowotworowej
Pień mózgu odpowiada za podstawowe, najważniejsze funkcje życiowe. Naruszenie jego struktury wiąże się z poważnymi konsekwencjami w codziennej działalności człowieka. O ile nie zostanie utracone życie, o tyle droga odzyskiwania sprawności jest "długa i wyboista". Terapia osób po operacjach guzów na pniu mózgu winna być wielokierunkowa, jednakże kluczowymi są fizjoterapia i terapia logopedyczna. Dzięki podejmowanym działaniom mózg uczy się na nowo, dochodzi do kompensacji pewnych zachowań. Celem terapii jest między innymi odbudowa umiejętności komunikowania się. Wystąpienie dotyczy kluczowych kroków jakie warto, aby były podejmowane podczas tego niezwykle trudnego procesu terapeutycznego.
Słowa kluczowe: pień mózgu, choroba nowotworowa, rehabilitacja, terapia logopedyczna.
dr hab. Katarzyna Hojan
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Neurorehabilitacja – nadzieja i wyzwanie współczesnej medycyny
Współczesny postęp medycyny i związane z tym coraz lepsze efekty leczenia stanów nagłych i zagrożenia życia człowieka jak również postęp w leczeniu wielu chorób przewlekłych w konsekwencji skutkuje nadal często koniecznością podjęcia rehabilitacji w celu umożliwienia choremu powrotu do pełnego uczestnictwa w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym. Znacząca grupa chorych wymaga podjęcia neurorehabilitacji z uwagi na uszkodzenie bezpośrednio lub pośrednio ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Aktualnie neurorehabilitacja jest jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny z uwagi na znaczący postęp nauki w tej dziedzinie. W prezentacji podzielę się z Państwem aktualną wiedzą dotyczącą neurorehabilitacji, rekomendacjami a zarazem dobrymi praktykami, które powinny być stosowane u chorych wymagających terapii tej specjalności.
Słowa kluczowe: niedokrwienie OUN, reedukacja nerwowo-mięśniowa, neurorehabilitacja, rekomendacje.
prof. dr hab. Jan Jaracz
prof. dr hab. Krystyna Jaracz
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Schizofrenia – choroba neurorozwojowa i neurodegeneracyjna
Współczesne możliwości badania struktury i funkcji ośrodkowego układu nerwowego pozwalają na coraz precyzyjniejsze określenie etiologii i patomechanizmu chorób. Dotyczy to również chorób psychicznych. Jednym z takich przykładów jest postęp wiedzy wiedzy na temat przyczyn i patomechanizmu schizofrenii. Próby jej współczesnego opisu wymykają się historycznemu jej rozumieniu jako psychozy.
Aktualna wiedza dostarcza podstaw do postawienia hipotezy, że etiologiczne i patologiczne czynniki choroby występują znacząco wcześniej przed jej objawami. Uważa się, że przerwanie prawidłowego przebiegu rozwoju neuronalnego powoduje zaburzenia ich funkcji oraz zakłócenia sieci neuronalnej. Proces ten doprowadza po okresie latencji do klinicznej manifestacji objawów.
Uważa się również, że schizofrenia spełnia znaczącą część kryteriów chorób neurodegeneracyjnych. W tym kontekście zakłada się, że specyficzny proces patofizjologiczny – najczęściej uwarunkowany genetycznie – może uszkadzać „wrażliwą” populację neuronów, wywołując zmiany neuropatologiczne oraz symptomy. Nie obserwuje się tu zmian histopatologicznych oraz immunocytochemicznych, które zwykle pozwalają na rozpoznawanie schorzeń o charakterze neurodegeneracyjnym. Jednak wraz z upływem choroby u części pacjentów nasilenie choroby i dysfunkcje poznawcze stopniowo postępują. Wraz z postępującymi zmianami struktury i funkcji mózgu zmienia się obraz kliniczny schizofrenii i podatność na stosowane leczenie.
Słowa kluczowe: schizofrenia, hipoteza neurorozwojowa, hipoteza neurodegeneracyjna.
mgr Aleksandra Jastrzębowska-Jasińska
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Program Całościowej Zintegrowanej Aktywności Dzieci CZAD© wspierający odporność psychiczną i płynność mowy dla dzieci i ich rodzin
Jest autorskim programem Aleksandry Jastrzębowskiej-Jasińskiej kierowanym do dzieci w wieku od 4 do 8 lat i ich rodzin. Jego celem jest wspieranie odporności psychicznej oraz w swojej wersji terapeutycznej upłynnianie mowy u dzieci. Program CZAD obejmuje terapię grupową z udziałem dzieci i rodziców. Bazuje na teorii przywiązania, teorii poliwagalnej i prowadzony jest w duchu podążania za dzieckiem, zgodnym z rodzicielstwem bliskości. Podczas prezentacji zostanie zaprezentowany program oraz wstępne wyniki trzyletnich badań nad skutecznością program
Słowa kluczowe: niepłynność mowy, odporność psychiczna, dzieci, terapia grupowa.
dr Ewa Jeżewska-Krasnodębska
Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
Centrum Terapii Dziecka w Warszawie i Otwocku
Zaburzenia komunikacji u dzieci z ASD – wybrane metody diagnozy i terapii logopedycznej
Jedną z podstawowych grup zaburzeń występujących u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu są trudności w obszarze komunikacji. Podczas wystąpienia zostaną przedstawione zaburzenia komunikacji występujące u dzieci z ASD oraz wybrane sposoby diagnozy i terapii logopedycznej tych zaburzeń. Autorka wychodzi z założenia, że komunikacja u każdego dziecka z ASD ma inny obraz, jednak można zaobserwować u tych osób pewne cechy wspólne, które ukierunkowują diagnozę neurologopedyczną. Podobnie terapia zaburzeń komunikacji w autyzmie powinna być indywidualnie zaprogramowana i dostosowana do możliwości dziecka oraz prowadzona metodami dostosowanymi do funkcjonowania dziecka i jego rodziny.
Słowa kluczowe: zaburzenia ze spektrum autyzmu, dzieci, diagnoza, terapia.
dr Izabela Kaczmarek
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Czy czas przed „monitorem” ma znaczenie? Czyli o wpływie nowoczesnych mediów na rozwój dzieci i młodzieży
Korzystanie przez dzieci i rodziców z urządzeń mobilnych (np. tabletów, smartfonów) oraz oglądanie telewizji jest zjawiskiem powszechnym. Zagadnienie to staje się przedmiotem coraz większego zainteresowania klinicystów, naukowców oraz samych rodziców, bowiem nadmierne spędzanie czasu na aktywnościach związanych z mediami może wpływać negatywnie na rozwój. Jak wykazują liczne badania, niekontrolowane spędzanie czasu „w internecie” lub oglądając telewizję może wpływać na pojawienie się u dzieci zaburzeń w rozwoju mowy, nieprawidłowości poznawczych czy samoregulacyjnych oraz ma bezpośredni związek ze zjawiskami otyłości czy zaburzeniami snu. W sytuacjach skrajnych prowadzi do uzależnienia. Podczas wykładu zostaną przedstawione najnowsze wyniki badań nad związkami między korzystaniem z urządzeń mobilnych a rozwojem. Przedstawione zostaną także aktualne wytyczne co do ilości czasu, który można poświęcić na aktywność z wykorzystaniem urządzeń mobilnych, zalecanego przez wiodące towarzystwa pediatryczne oraz regulacje stosowane w niektórych krajach.
Słowa kluczowe: rozwój dziecka, czynniki ryzyka, media, urządzenia mobilne, uzależnienia.
dr hab. Ewa Kaptur prof. UAM
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Interdyscyplinarne wsparcie rozwoju dzieci z zespołem Downa
Podstawą terapii osób, zwłaszcza ze zdiagnozowanymi nieprawidłowościami w rozwoju psychoruchowym, będzie ich wspomaganie na każdym etapie. Wsparcie udzielane osobom z trisomią 21, od momentu narodzin do wieku dorosłego przez zespół specjalistów, będzie obejmowało - w zależności od potrzeb - sferę motoryczną, intelektualną, społeczną, emocjonalną, somatyczną.
W wystąpieniu skupiono się na wszechstronnym stymulowaniu rozwoju dziecka, zwłaszcza w zakresie umiejętności komunikacyjnych, rozumianym jako opracowanie i realizowanie programów terapeutyczno-edukacyjno-profilaktycznych dla dziecka i jego rodziny, ścisła współpraca z rodzicami polegająca na dostarczaniu im wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dziecka i sposobów ich zaspokajania, a także wspieranie ich w trudnych sytuacjach czy udzielanie pomocy w planowaniu edukacji.
Słowa kluczowe: zespół Downa, dzieci, rozwój, interdyscyplinarne wsparcie.
dr Anna Kostiukow
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Wpływ mikrobioty jelitowej na zachowania dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
Kolonizacja i stan mikrobioty przewodu pokarmowego przez mikroorganizmy jelitowe odgrywa znaczące rolę w rozwoju i funkcjonowaniu wielu narządów i układów człowieka. Procesy te są szczególnie istotne we wczesnym okresie rozwoju. Wiele współczesnych badań dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu wskazuje na występowanie dysbiozy jelitowej czyli zaburzenia ilościowego i jakościowego mikroorganizmów. Celem wystąpienia jest próba ukazania związku tych zaburzeń z funkcjonowaniem ośrodkowego układu nerwowego oraz wpływu na zachowania dzieci.
Słowa kluczowe: dzieci, zaburzenia ze spektrum autyzmu, dysbioza jelitowa, zachowania.
dr Marta Lewandowicz
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Dieta dla mózgu – składniki pokarmowe o działaniu neuroprotekcyjnym
Prawidłowo funkcjonujący mózg jest jednym z narządów o najwyższej aktywności metabolicznej, wykorzystującym znaczną część spożywanych składników odżywczych oraz energii. Jego funkcjonowanie zależne jest od glukozy, zużywając około 20% całkowitego stężenia glukozy we krwi. Ponadto, utrzymanie prawidłowo funkcjonującej tkanki nerwowej jest ściśle regulowane i zależy od optymalnego spożycia witamin, strukturalnych składników odżywczych oraz składników mineralnych. Wysokie zapotrzebowanie na energię powoduje, że optymalna sprawność komórek nerwowy podatna jest na jakąkolwiek niedoczynność metaboliczną spowodowaną niedoborem niezbędnych składników odżywczych. Neurony to komórki postmitotyczne, które są wyjątkowo wyspecjalizowane i długowieczne, w rezultacie czego mają ograniczoną zdolność radzenia sobie ze stresem środowiskowym i gromadzeniem zdarzeń związanych z wiekiem. Dodatkowo, ponieważ neurony w mózgu nie regenerują się, nagromadzenie uszkodzeń może przekroczyć możliwości mechanizmów naprawczych. Ponadto, w porównaniu do innych narządów, w neuronach mózgowych składniki antyoksydacyjne wykazują się mniejszą aktywnością.
Zaburzenia funkcji poznawczych oraz neurodegeneracja to jedne z potencjalnych zmian występujących w starości. Pierwsze fizjologiczne zmiany w strukturze mózgu mogą pojawić się po 40. roku życia. Następnie, co dekadę następuje około 5-procentowy deficyt tkanki mózgowej z nasileniem tempa tych zmian po 70. roku życia. Istotną trudnością w projektowaniu strategii terapeutycznych w zaburzeniach funkcji poznawczych jest trudność w opóźnianiu i/lub zatrzymaniu neurodegeneracji w mózgu osoby chorej po jej rozpoczęciu.
Dlatego też obiecującą alternatywną strategią jest niedopuszczenie do rozpoczęcia tych procesów, tym samym utrzymanie pełnej sprawności funkcjonalnej tak długo, jak to możliwe. Mimo, że w dostępnej literaturze związek diety i chorób neurodegeneracyjnych, w tym też tych prowadzących do otępienia pozostawia wiele do odkrycia, wydaje się, że jednym z ważniejszych czynników dla zachowania właściwego funkcjonowania neuronów w mózgu jest optymalna podaż składników odżywczych niezbędnych do utrzymania prawidłowego funkcjonowania mózgu.
Słowa kluczowe: mózg, dieta, składniki pokarmowe.
dr hab. Jolanta Panasiuk, prof. UMCS
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Modele ewolucji i inwolucji człowieka a badania i praktyka logopedyczna
W historii gatunku ludzkiego ewolucja możliwości językowych następowała wraz z rozwojem struktur mózgowych o coraz większej złożoności na wielu poziomach ich wewnętrznej organizacji. Porządek następowania kolejnych faz w procesie kształtowania się zdolności językowych w filo- i ontogenezie człowieka określony jest zasadą: od najbardziej pierwotnych do coraz bardziej złożonych. Ta hierarchia opiera się na uwarunkowaniach neurobiologicznych – w procesach formowania i odbioru wypowiedzi uczestniczą wszystkie piętra organizacji mózgu. Uniwersalny i kompletny model rozwoju człowieka jako gatunku i jednostki buduje perspektywę porządkującą wiedzę o neurobiologicznych uwarunkowaniach ludzkich zdolności językowych. W wystąpieniu omówione zostaną koncepcje ewolucyjne i inwolucyjne oraz strategie, jakie należy przyjąć w stymulowaniu, kształtowaniu i odbudowie zachowań językowych u dzieci i dorosłych z zaburzeniami mowy. Strategie te wynikają z ewolucyjnych i ontogenetycznych praw rozwoju i działania układu nerwowego u człowieka.
Słowa kluczowe: ewolucja, inwolucja, mózg, zaburzenia mowy, diagoza logopedyczna, terapia logopedyczna.
dr Anna Rasmus
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
nIR-HEG biofeedback jako metoda wspomagająca diagnozę i terapię osób w stanach zaburzonej świadomości
Właściwa klasyfikacja zaburzeń świadomości, monitorowanie ich głębokości i ocena rokowania, a także budowanie trafnych programów terapeutycznych wydaje się szczególnym wyzwaniem dzisiejszych czasów. Rozwój nowych technologii obrazowania ośrodkowego układu nerwowego (OUN) pozwoliły zweryfikować w ostatnich latach pogląd o nieodwracalności niektórych głębokich stanów wegetatywnych czy nieresponsywnego czuwania. Jedną z takich metod może być nIR-HEG biofeedback, który jako metoda nieinwazyjna, mobilna i przede wszystkim tania może być narzędziem wspierającym proces diagnostyczno-terapeutyczny.
W metodzie Hemoencefalografii (HEG) dokonuje się pomiarów przepływu krwi w pewnych obszarach mózgu (technologia tzw. bliskiej podczerwieni nIR). Ukrwienie danego obszaru kory mózgowej jest odzwierciedleniem aktywności. Poprzez zmianę cyrkulacji krwi w trenowanej okolicy kory mózgu można wpływać bezpośrednio na jego aktywację. Do tej pory terapia wykorzystywana była głównie w pracy z osobami z ADHD. Ciekawym doświadczeniem okazało się włączenie tej metody do pracy z osobami po ciężkim uszkodzeniu mózgu z zaburzoną świadomością. Celem wystąpienia będzie przedstawienie wyników uzyskanych w zakresie wspierania diagnozy funkcjonalnej osób w stanach zaburzonej świadomości oraz przedstawienie studium 5 przypadków osób, u których prowadzono 6-tygodniowy trening z wykorzystaniem nIR-HEG Biofeedback.
Słowa kluczowe: hemoencefalografia, stany zaburzonej świadomości, studia przypadku.
prof. dr hab. Joanna Rosińczuk
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
mgr Zofia Twardochleb
Afa-Med Centrum Neurorehabilitacji
Wpływ mikropolaryzacji mózgu na wybrane zaburzenia wyższych czynności nerwowych u pacjentów z afazją
Urazy czaszkowo-mózgowe i incydenty naczyniowo-mózgowe są przyczyną zaburzeń mowy i zdolności komunikacyjnych, wpływających na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Zabiegi mikropolaryzacji prądem stałym (tDCS) polegają na stymulowaniu i modulowaniu aktywności kory mózgowej. Metoda tDCS aktywuje neuroplastyczność, toruje naturalną drogę procesów samonaprawczych, aktywując czynności uszkodzonych obszarów mózgu. W przedstawionej pracy skoncentrowano się na naukowej weryfikacji skuteczności metody tDCS stosowanej samodzielnie, łącznie lub porównawczo ze standardowym postępowaniem logopedycznym na poprawę funkcji mowy u pacjentów z afazją na skutek TBI lub CVI.
Założono podczas planowania badań oraz zweryfikowano i potwierdzono, że systematycznie prowadzone zabiegi tDCS w połączeniu z treningiem logopedycznym odznaczają się największą efektywnością i prowadzą do największej poprawy w zakresie wybranych zaburzonych wyższych czynności nerwowych poddanych ocenie, czyli ekspresji i impresji mowy.
Słowa kluczowe: mikropolaryzacja mózgu, afazja, przezczaszkowa stymulacja prądem stałym, udary mózgu, urazy czaszkowo-mózgowe.
prof. dr hab. Joanna Rosińczuk
Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
mgr Zofia Twardochleb
Afa-Med Centrum Neurorehabilitacji
Wpływ mikropolaryzacji mózgu na wybrane zaburzenia wyższych czynności nerwowych u pacjentów z afazją
Urazy czaszkowo-mózgowe i incydenty naczyniowo-mózgowe są przyczyną zaburzeń mowy i zdolności komunikacyjnych, wpływających na codzienne funkcjonowanie pacjentów. Zabiegi mikropolaryzacji prądem stałym (tDCS) polegają na stymulowaniu i modulowaniu aktywności kory mózgowej. Metoda tDCS aktywuje neuroplastyczność, toruje naturalną drogę procesów samonaprawczych, aktywując czynności uszkodzonych obszarów mózgu. W przedstawionej pracy skoncentrowano się na naukowej weryfikacji skuteczności metody tDCS stosowanej samodzielnie, łącznie lub porównawczo ze standardowym postępowaniem logopedycznym na poprawę funkcji mowy u pacjentów z afazją na skutek TBI lub CVI.
Założono podczas planowania badań oraz zweryfikowano i potwierdzono, że systematycznie prowadzone zabiegi tDCS w połączeniu z treningiem logopedycznym odznaczają się największą efektywnością i prowadzą do największej poprawy w zakresie wybranych zaburzonych wyższych czynności nerwowych poddanych ocenie, czyli ekspresji i impresji mowy.
Słowa kluczowe: mikropolaryzacja mózgu, afazja, przezczaszkowa stymulacja prądem stałym, udary mózgu, urazy czaszkowo-mózgowe.
dr Jarosław Sobański
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Układ komorowy mózgu – budowa, funkcje, znaczenie w rozwoju i funkcjonowaniu człowieka
Układ komorowy mózgu to struktura, która wykształca się już w bardzo wczesnym okresie zarodkowym. Składa się z 4 przestrzeni – 4 komór, które połączone są otworami oraz wodociągiem mózgu, co pozwala krążyć płynowi mózgowo-rdzeniowemu w przestrzeni podpajęczej. Jak dochodzi do powstania płynu mózgowo-rdzeniowego? Jaki jest jego związek z unaczynieniem mózgu? Jaka jest rola układu komorowego dla dobrego funkcjonowania człowieka? Jakie mogą być konsekwencje i manifestacje kliniczne nieprawidłowości w zakresie układu komorowego?
Słowa kluczowe: mózgowie, płyn mózgowo-rdzeniowy, wodogłowie.
prof. zw. dr hab. Barbara Steinborn
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Co wiemy o padaczce u dzieci?
Padaczka jest poważnym i przewlekłym schorzeniem neurologicznym. Rozwój neurologii, neurofizjologii, neurofarmakologii, neurodiagnostyki, psychologii i neurochirurgii dostarcza współcześnie wielu istotnych informacji o zmianach morfologicznych i czynnościowych, które mają swoją manifestację w formie zróżnicowanego zespołu symptomów. Celem wystąpienia jest zaprezentowanie aktualnych podstaw do rozpoznania, leczenia padaczki oraz powikłań, deficytów neurorozwojowych, mogących wystąpić u chorych. Autorka odniesie się także do licznych mitów, nieprawdziwych sądów na temat padaczki oraz osób na nią chorujących.
Słowa kluczowe: padaczka, diagnoza, leczenie, deficyty neurorozwojowe, mity.
dr Olgierd Stieler
prof. dr hab. Dorota Hojan-Jezierska
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Wczesna interwencja u dzieci niedosłyszących – plastyczność mózgu, diagnostyka i neuroobrazowanie
Polska jako jeden z pierwszych krajów w świecie wprowadził program przesiewowych badań słuchu noworodków, który objął całą populację dzieci, a nie tylko grupę ryzyka. Konieczność podjęcia wczesnej diagnostyki audiologicznej i kompleksowej terapii u dziecka kilkumiesięcznego stawia zupełnie nowe wyzwania przed klinicystami. Pomocne okazują się najnowsze metody badawcze, a także holistyczne podejście kliniczne i naukowe. W pracy przedstawiono badania elektrofizjologiczne – rejestracja potencjałów słuchowych wywołanych bodźcem akustycznym lub elektrycznym z różnych pięter drogi słuchowej, rekonstrukcja progu słyszenia, ocena korzyści z pomocy słuchowych (aparaty i implanty słuchowe), a także nowoczesne metody neuroobrazowania. Omówione zostaną także od strony medycznej takie procesy, jak plastyczność mózgu we wczesnym okresie życia oraz procesy kompensacji.
Słowa kluczowe: elektrofizjologiczne i subiektywne badania słuchu, plastyczność mózgu, neuroobrazowanie.
dr Wojciech Strzelecki
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Nordoff Robbins Polska
Muzykoterapia we wspieraniu rozwoju społecznego dzieci
Muzykoterapia jako metoda terapeutyczna stosująca jako specyficzny środek oddziaływania muzykę, zarówno w sposób receptywny jak i aktywny, posługuje się z założenia technikami niewerbalnymi. Tym samym daje możliwość budowania relacji z pacjentem/klientem również w sytuacji kiedy kontakt werbalny nie jest możliwy lub też z różnych względów ograniczony. Szczególną rolę odgrywają tu metody i techniki aktywne, które dają możliwość ekspresji emocjonalnej oraz podejmowania działań komunikacyjnych z zastosowaniem niewerbalnych środków wyrazu. Poprzez ich wprowadzenie można wzmacniać i wspierać rozwój funkcji takich jak: czynności naprzemienne, czynności jednoczesne czy też modelowanie zachowań, które w istotny sposób wzmacniają funkcjonowanie w grupie i w relacjach społecznych.
Dodatkowo muzykoterapia stwarza możliwość pełnoprawnego uczestnictwa w podejmowanych aktywnościach również dzieciom z niepełnosprawnością intelektualną z racji ograniczonych wymagań w aspekcie funkcjonowania poznawczego. Różnorodność środków wyrazu jakimi posługuje się terapia muzyczna daje pacjentom/klientom możliwość wyboru poziomu oraz formy zaangażowania w grupowy proces terapeutyczny, nie umniejszając tym samym roli jaką uczestnik odgrywa we wspólnych działaniach. Tym samym oddziaływania muzykoterapeutyczne wpisują się w założenia inkluzji.
Słowa kluczowe: muzykoterapia, rozwój społeczny, komunikacja.
mgr Marta Szczepańska
Afa-Med
Centrum Neurorehabilitacji
Zaburzenia pamięci w uszkodzeniach mózgu
Zdolności kognitywne stanowią kluczowe aspekty funkcjonowania wykonawczego człowieka, szeroko opisywane jako wzajemnie powiązane procesy regulujące poznanie, zachowanie i emocje. W przypadkach uszkodzeń mózgu może dochodzić do upośledzenia samokontroli i dysregulacji emocjonalnej. Szczególnie często towarzyszą trudności psychologiczne pacjentów takie jak lęk, depresja i wycofanie, chwiejność emocjonalna, skłonność do gniewu i znużenie. Te różnorodne zaburzenia emocjonalne na tle uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego są patofizjologicznie powiązane, a kluczowe znaczenia odgrywa wczesna i precyzyjna diagnostyka neuropsychologiczna oraz badania neurofizjologiczne dla zaplanowania działań terapeutycznych. W ostatnich latach metoda przezczaszkowej stymulacji prądem elektrycznym (tDCS) została poddana intensywnej ocenie pod kątem zastosowania jako narzędzie do modulowania neuronalnego w zakresie funkcji poznawczych oraz objawów zaburzeń psychiatrycznych i neurologicznych. Nie mniej jednak, istnieje konieczność prowadzenia dobrze zaplanowanych badań klinicznych wraz z oceną neuropsychologiczną pacjentów w zakresie funkcjonowania emocjonalnego oraz kognitywnego, co było głównym założeniem moich badań klinicznych. Za cel główny pracy postawiono ocenę dynamiki zmian w zakresie poprawy zaburzonych wyższych czynności nerwowych, w szczególności odpowiadających za emocje (nastrój) oraz pamięć krótkotrwałą, przy zastosowaniu mikropolaryzacji mózgu tDCS u pacjentów z uszkodzeniem urazowym lub udarowym mózgu.
Słowa kluczowe: pamięć krótkotrwała, zaburzenia pamięci, diagnoza neuropsychologiczna, urazy czaszkowo mózgowe, udar niedokrwienny mózgu, tDCS, badania kliniczne.
dr Sławomir Tobis
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Robot społeczny w opiece nad osobami starszymi z łagodnymi zaburzeniami funkcji poznawczych: wyzwania dla komunikacji
Zmiany demograficzne zachodzące w społeczeństwach krajów rozwiniętych (coraz więcej osób starszych i coraz mniej potencjalnych opiekunów) powodują coraz większe problemy z zaspokojeniem potrzeb seniorów w zakresie opieki. Jednym z rozpatrywanych rozwiązań dla tego stanu rzeczy jest włączenie do opieki nowoczesnych technologii, w tym także robotów społecznych. Wystąpienie obejmuje analizę tej perspektywy pod kątem komunikacji człowieka z maszyną oraz zagadnień technicznych, funkcjonalnych i etycznych, na podstawie wyników badań wykonanych w ramach prowadzonych w naszym zespole projektów badawczych.
Słowa kluczowe: robot społeczny, osoby starsze, opieka, nowe technologie, komunikacja.
